Talih, birçok insanın hayattaki başarısını açıklayan sözcük ama talihi kontrol etmek mümkün değil. Kontrol edemediğin bir parametre üzerine plan yapılamayacağı için basitçe talihsiz olduğumuzu varsayarak başarıyı ele alalım. Bu bağlamda Will Smith’in 10 başarı kuralı diye bir yazıya denk geldim. Kendisine ait böyle bir liste gerçekten var mı bilmiyorum muhtemelen gerçek değildir ama üzerinde konuşmaya değer. Bazı maddeleri buraya taşıyarak kendi yorumlarımı yazayım.

Etrafındaki insanlara destek olmak, onların güçlenmesini sağlamak sana her zaman fayda getirecektir.

2. B Planı Yok

B planına sahip olmak seni A planından saptırır. Kendi hayatımda bunu çokça gördüm. Her zaman alternatif planlarının olması seni rahatlatıyor. Bu rahatlık da A planına çok fazla odaklanmamana sebep oluyor. Bazen çaresiz olmak, o işi başarmaya mecbur olmak gerekiyor. Aksi takdirde o işi başaramıyorsun. Etrafa bakıldığında buna birçok örnek görülebilir. Adam bitmiştir, sıfırı tüketmiştir, başka çaresi yoktur, hayatını ortaya koyar o iş için. Karşısındakilerse o kadar bitik değildir. O derece sarılmazlar işe. Sonuçta bitik kazanır diğerleri silinir.

3. Büyük Düşün

Bazı insanlar büyüktür, büyük düşünür. Biz çoğunlukla buna inanırız. Will Smith buna karşı çıkıyor. Herkesin içerisinde büyüklük vardır, önemli olan kişinin buna inanmasıdır diyor. Yanlış sayılmaz. Eğer sen kendinin büyük olduğuna inanırsan o zaman başkaları da sana inanır. Tabi büyük ol ifadesi bizim kültüre yabancı. Bu biraz  Amerikan kültürüne ait bir kavram. Birebir çevirince net bir şey canlandırmıyor. Bizim kültürde insanın kendini büyük görmesi yerilir, önemli olan kendini hiç olarak görebilmektir. Ancak biz burada büyük olmaktan kastı büyük düşün olarak çevirebiliriz. Tabi bu da sloganlaştırılmış, içi boşaltılmış bir kavram. İnsan ancak kendisine inanırsa büyük işler yapabilir. Kendisine inanmayan birine hiç kimse inanmayacaktır. Çünkü kişi başkalarını kendisine inandırmalıdır. Yoksa bir anda insanlar gelip de hadi ben sana biat ettim, sen bu işi yaparsın demezler. Derseler de seni kullanmaya çalışıyorlardır. Çok doğru bir örnek olur mu bilemiyorum ama mesela Peygamber efendimiz (s.a.v.) 40 yıl boyunca yaşadığı toplumda sevilen, saygı duyulan bir insandı. Ancak kimse gelip de Ey Muhammet ben sana biat ettim, sen bu toplumdaki kötülükleri düzeltebilecek bir insansın, arkanda duruyorum demedi. Ne zaman ki Hz. Muhammet (s.a.v.) böyle bir dava ile yola çıktı ve Allah’ın (c.c.) yardımıyla bu işe inandı, o zaman insanlar ona inanmaya başladı. Özetle kişi büyük işler yapabileceğine inanmalı, aksi takdirde ufak adam olarak kalır.

İş dünyası ağ kurmaktan ibarettir desek yanlış olmaz. Ne tür bir işle uğraşıyorsan uğraş her şey dönüp dolaşıp iş ağına varıyor. Bazı işleri yapmak için bazı insanlara ihtiyacın oluyor. Lazım olduğunda doğru kişiye ulaşmak istiyorsan iyi bir iş ağına sahip olmalısın. İş ağı da bir günde kurulmuyor. Ayrıca Linkedin’den de kurulmuyor. Yüz yüze oturup konuşman ve tanışman gerekiyor.

Negatif olmak, kin gütmek sana bir fayda sağlamaz. Adalet elbet lazımdır ancak kötü düşünce seni de çürütür. Etrafındaki negatif insanlarla uğraşmaya başlarsan evin yolunu şaşırırsın. Affetmeyi, boş vermeyi öğrenip yoluna devam etmen gerekir.

Bu tür öğütlerde ayağı yere basmayan bir şeyler vardır. Sanki bunları yapınca başarı gelecek gibidir. Teşbihte hata olmasın bu öğütler sanki sihirli sözcükler gibidir. Okuyup inanınca olacak gibidir. Gerçekte böyle olmaz. O zaman da bu tür öğütlere ciddi kuşkuyla yaklaşmaya başlarsın. Başka şekilde başarılı olmuş kişilerin, başarılı olduktan sonra “salladığı” tavsiyeler gibi gelmeye başlar. Üniversite sınavında birinci olan gençlerin başarı tavsiyesi gibidir. Çok çalıştım, günde 1 milyon soru çözdüm gibi klasik ifadeler. Başardıktan sonra geriye dönüp nasıl başardığını anlatma sürecinde hikayeleştirme vardır. Etkileyici bir başarı hikayesi çıkarmak gerekir. İnsanlar farkında olarak veya olmayarak böyle bir hikaye sunarlar. Okuyan kişiler bir noktadan sonra bu hikayelere şüpheyle yaklaşır. işte bu madde yazıda geçen diğer maddeleri doğru anlamak için çok önemli.

İş hayatında yaptığın her hamle hesaplanmış düşünülmüş olmalıdır. Will Smith müzik dünyasından film dünyasına geçeceği zaman menajeri ile birlikte oturup bir analiz yapmış. “Sinema tarihinin en başarılı 10 filmine baktık ve bunların tamamının özel efekt filmleri olduğunu gördük. Bunlardan 9’unda yaratıklar vardı. 8’inde yaratıklarla birlikte aşk hikayesi vardı. Sonuçta ‘Independence Day’ ve ‘Men in Black’ filmleri bariz seçimlerdi.” diye süreci özetliyor.

Bu tavsiye çok beylik gibi gelebilir. Aslında burada önemli olan rakiplerinden çok çalışmak değil bence. Önemli olan çok çalışmak. Sonuçta bu dünyada çok çalışmadan da bir şeyler olabiliyor ama çoğu zaman olmuyor. Eğer kişi hayatını mucizelere ya da istisnalara göre planlarsa işi çok çok zor olur. Bizler hayatımızı muhtemel senaryoya göre planlamalıyız. Dolayısıyla, başarılı olmak istiyorsan çok çalışman gerekiyor.

İş hayatını koşturmacası içerisinde kişi özel hayatını ihmal edebiliyor. Aile için bu durum kötü olduğu gibi kişinin iş yaşamı açısından da kötü olabiliyor. Özellikle bazı başarısızlık durumlarında kişi ailesini ihmal ederek her şeyini işe gömmüş olmanın ve yine de başarısız olmanın ağırlığı altında ezilebiliyor. Böyle bir durumda tükenmişlik sendromu ortaya çıkabiliyor. Buna mahal vermemek için iş-aile dengesini doğru kurmak gerekiyor.